Kia Nederland werkt samen met het Ministerie van Infrastructuur en Waterstaat (IenW) aan een onderzoek waarmee de mogelijkheden worden verkend voor het interpreteren en gebruiken van data die door slimme auto's worden gegenereerd. De eerste fase van de verkenning is afgerond en heeft waardevolle inzichten opgeleverd.

Het Nederlandse wagenpark telt steeds meer slimme auto's waarvan de rijhulpsystemen, sensoren en camera's een breed scala aan gebeurtenissen en data registreren. Dat gaat verder dan alleen verbruik of bandenspanning: er worden bijvoorbeeld ook laadsessies, noodstops, uitwijkmanoeuvres, stuuringrepen, waarschuwingssignalen en ingrepen van rijhulpsystemen vastgelegd.

De nieuwste modellen van Kia zijn rijdende bronnen van waardevolle data, die primair worden gebruikt om Kia-rijders te ondersteunen en inzittenden te beschermen. Als de geanonimiseerde data van duizenden auto's worden samengevoegd, kan deze schat aan informatie ook waardevol zijn voor bijvoorbeeld wegbeheerders, beleidsbepalers, opleiders, gedragswetenschappers en ontwerpers van infrastructuur en laadnetwerken.

Om de potentiële meerwaarde van voertuigdata voor verschillende publieke en/of private doeleinden te kunnen bepalen, en op basis ervan de mobiliteit vorm te geven, heeft het ministerie van Infrastructuur en Waterstaat (IenW) samen met Kia Nederland een verkennende pilot uitgevoerd. In deze pilot is de data van een Nederlandse vloot van 4.000 volledig elektrische en slimme Niro's geanalyseerd, waarbij specifiek is gekeken naar twee thema's. Het eerste thema betrof het onderzoeken van het potentieel van geanonimiseerde voertuigdata bij het verhogen van de veiligheid (gebruik van rijhulpsystemen / ADAS). Het tweede thema betrof de verkenning van de mogelijkheden om op basis van eveneens geanonimiseerde voertuigdata het laadgedrag te analyseren, om daarmee duurzame mobiliteit te kunnen verbeteren.

In deze verkenning is gekozen voor een privacy-by-design aanpak, waarbij de overheid geen data koopt of verwerkt. Kia heeft de data-inwinning en -verwerking ingericht op een manier die recht doet aan de afspraken die hierover gemaakt zijn in de AVG en met haar klanten. Zo krijgt de overheid wel de beschikking over nuttige inzichten, maar zijn die voor overheden niet herleidbaar naar persoonsgegevens of individuele gebruikers.

De verkennende pilot, die liep van februari tot en met april 2021, heeft veelbelovende resultaten opgeleverd. In eerste instantie hebben de onderzoekers gekeken naar de hoeveelheid data die tijdens de pilotperiode kon worden gegenereerd en of deze data inzichten konden opleveren. Uit onderzoek bleek dat de 4.000 elektrische auto's op bijna alle grote wegen in het gehele land hebben gereden. Zoals verwacht lag hierbij de nadruk op de Randstad, maar ook in de rest van het land zijn verreweg de meeste wegen minstens één keer bereden door deelnemende Kia's. Tijdens de pilot van 3 maanden registreerden de sensoren van de pilot-vloot bij elkaar 41 miljoen ADAS-observaties. De pilotheeft dus in ieder geval aangetoond dat data goed zijn te ontsluiten via de sensoren en systemen van de auto en dat er veel potentieel is om deze data op grote schaal te meten in het hele land.

De tweede hoofdvraag van de pilot, of de data goed zijn te interpreteren, is ook positief beantwoord. Van de zestig door Kia en IenW gewenste inzichten konden verreweg de meeste worden verkregen op basis van de door de auto's verstrekte, geanonimiseerde data. Een mooi voorbeeld betreft de data die werden verstrekt door de rijbaanvolgassistentie, het systeem dat waarschuwt wanneer bestuurders buiten de rijbaan rijden zonder de richtingaanwijzer te gebruiken. Uit analyse bleek dat het systeem in een bocht van een bepaalde weg bovengemiddeld vaak waarschuwde. Nader onderzoek gaf aan dat de betreffende bocht te scherp was, waardoor voertuigen vaak buiten de lijnen reden. De gemeente kan vervolgens de adviessnelheid in deze bocht verlagen, waarmee de kans op ongevallen wordt verkleind.

Op het gebied van laadgedrag was op basis van de data onder meer duidelijk te zien dat de meeste druk op het elektriciteitsnetwerk werd gelegd in de avond, wanneer iedereen tegelijk thuiskomt en wil laden; ook als de batterij nog grotendeels vol is.

Ook het derde onderdeel van de pilot, met betrekking tot de mogelijke toepassingen voor verschillende publieke en/of private instellingen, heeft interessante inzichten opgeleverd. Volgens het onderzoek zijn de inzichten uit geanonimiseerde voertuigdata vooral goed in te zetten bij de inrichting en het onderhoud van wegen (incident- en assetmanagement) en laadinfrastructuur. De informatie uit deze databronnen heeft naar verwachting toegevoegde waarde, naast de informatie die wegbeheerders nu al uit de huidige meetsystemen halen, zoals het Gladheidmeldsysteem (GMS), LCMS (Laser Crack Measurement System) en de visuele schouw. Door nog beter zicht te krijgen op de meest onveiligeplekken, kunnen die aangepakt worden bij het ontwerp en de herinrichting van wegen.

Uit de verkenning is gebleken dat verschillende marktpartijen en publieke organisaties niet alleen de data AVG-proof kunnen laten analyseren, maar óók gebruik kunnen maken van de inzichten. Deze partijen zijn overheden, verzekeringsmaatschappijen, bouwbedrijven, energiemaatschappijen, aanbieders van laadoplossingen, opleidingsinstituten en leasemaatschappijen.

Nu de verkenningsresultaten binnen zijn, wil het Ministerie van IenW onderzoeken hoe inzichten uit geanonimiseerde voertuigdata van Kia en andere importeurs concreet kunnen worden ingezet voor de thema's verstedelijking, verduurzaming en veiligheidsverbeteringen, in het samenspel tussen voertuigen en infrastructuur. Een andere vervolgstap kan zijn het bepalen van een concrete wishlist aan inzichten en het vergroten van het gebruik van voertuigdata.

"Marcel Sluis, Director After Sales van Kia Nederland over de verkenning: "Bij Kia Nederland nemen we onze maatschappelijke verantwoordelijkheid niet alleen binnen ons eigen mobiliteitsvraagstuk, maar geven we ook mede vorm aan het invullen van toekomstig beleid. Door voertuigdata om te zetten in concrete praktijkinzichten zijn wij in staat geweest vraagstukken van IenW van eerste inzichten te voorzien. Dit doen wij door sensordata te combineren met kennis over gedrag en handelen. Kia gelooft dat deze inzichten uit slimme auto's een waardevolle bijdrage voor IenW als ook voor andere beleidsbepalers en marktpartijen kunnen zijn."

Jan-Bert Dijkstra, directeur programmadirectie Mobiliteit en Gebieden bij het ministerie van IenW: "Data van voertuigen gebruiken om inzicht te krijgen in verkeersveiligheid, rij- en laadgedrag, dat wordt al enkele jaren intensief besproken. We wilden dat nu ook 'hands on' beproeven: wat kunnen we leren en afleiden? Gewoon maar eens beginnen en samen met de importeur een baseline ontwikkelen. Zo krijgen we een begin van zicht op de mogelijkheden van deze data voor beleidsontwikkeling en -evaluatie, assetmanagement en dienstverlening. En daarmee zicht op het belang voor weggebruikers in Nederland. De voertuigimporteur krijgt bovendien zicht op mogelijkheden om eigen diensten richting zijn klanten te versterken. Voor deze pilot en het eventuele vervolgtraject hechten we waarde aan de mening en mogelijkheden van marktpartijen, dus we betrekken hen graag vroegtijdig."